ISMAIL
NDROQI
Një
Jetë Kushtuar Islamizmit Dhe Çështjes Kombëtare
Diaspora
shqiptare e Stambollit qe shumë aktive gjatë fundit të shekullit
të kaluar dhe dhjetëvjeçarit të parë të
shekullit tonë. Lëvizjen rilindëse shqiptare atje e përkrahnin
dhe e ndihmonin edhe studentët e shumtë që vazhdonin shkollat
dhe medresetë e kryeqytetit të Perandorisë, si dhe fakultetet
e Universitetit të Stambollit. Aty studionin disa dhjetëra talebe
për hoxhallarë, juristë, mjekë, ushtarakë etj.
Në këtë periudhë bënte studimet e mesme dhe ato
të larta edhe Ismail Ndroqi.
Pas
revolucionit të turqve të rinj, shumë studentë, laureatë
dhe intelektualë shqiptarë, të mbushur me ideale kombëtare,
u kthyen në atdhe të vendosur për të luftuar për
pavarësinë e Shqipërisë. Një ndër ta ishte
dhe Ismail Ndroqi, që kishte mbaruar studimet fetare në Medresenë
e lartë të Stambollit . Ai u kthye në atdhe më 1908,
tashmë i pjekur dhe plot dëshira për t’i shërbuer atij.
Me
t’u kthyer në atdhe u radhit në trupin mësimor të medresesë
së Tiranës, ku punoi 5 vjet.
Si
intelektual, zhvilloi, krahas edukatës fetare, edhe veprimtari patriotike.
Nxënësit dhe një pjesë e popullit mësuan prej
tij, gjatë kësaj kohe, gjuhën shqipe dhe historinë
e kombit. Këtë punë ai e bënte fshehurazi. Me veprimtaritë
që zhvilloi në dobi të lëvizjes kombëtare, u ingranua
në të dhe u bë shpejt një nga anëtarët më
aktivë për zonën e Tiranës.
Viti
1912 qe, për të, viti që vulosi qëndrimin e tij në
dobi të pavarësisë shqiptare. Ai u solidarizua plotësisht
me nismën e Ismail Qemalit. Qe nga më kryesorët që
ngriti flamurin kombëtar në Tiranë. i ofroi ndihmë
Ismail Qemalit dhe punoi për zbatimin e direktivave të Qeverisë
së Përkohshme të Vlorës. Këto veprimtari ngjallën
armiqësi tek Esat Pashë Toptani, i cili, për të menjanuar
dhe për të izoluar veprimtarinë e tij, u bë faktor
që ai të transferohej myfti në Shijak (1913-1914) e pastaj
në Kavajë (1914-1915). Megjithatë, popullariteti i tij u
rrit dhe, më 1916 emërohet myfti në Tiranë.
Niveli
i lartë fetar i tij, si dhe aftësitë organizative të
treguara gjatë periudhës 1908-1916, bënë që ai
të zgjidhej kryetar i Katundarisë (Bashkisë) së Tiranës.
Gjatë
kohës që kryesoi bashkinë u përpoq për hapjen
e shkollave shqipe, organizoi batalionin vullnetar të Tiranës,
që mori pjesë në Luftën e Vlorës dhe mbështeti
qeverinë e Sulejman Delvinës. Ai gjithashtu qe kundërshtar
i lëvizjes esadiste. Në prill të vitit 1920 iu drejtua Konferencës
së Paqës, me kërkesën për të njohur kufijtë
etnikë të Shqipërisë. Këtë dokument të
rëndësishëm e nënshkroi ai vetë në emër
të tridhjetëmijë vetave që morën pjesë në
miting.
Konseguent
në idealin e tij për një Shqipëri që përfshinte
krejt trojet shqiptare, ai iu drejtua edhe një herë qeverive
evropiane me një telegram, në tetor të vitit 1921, ku theksonte
se populli shqiptar nuk do të njihte asnjë vendim diplomatik
që do të cenonte kufijtë e Shqipërisë.
Si
klerik i lartë mysliman e një intelektual i mirëfilltë,
iu kundërvu intelektualëve dhe besimtarëve obskurantistë
dhe fanatikë. Në vitin 1928, ai u tërhoq nga jeta politike
dhe iu kushtua plotësisht shërbimit fetar. Gjatë periudhës
1928-1939 shërbeu si myfti i Durrësit, ku mbajti shumë vaze
me nivel të lartë teorik. Populli i Shqipërisë së
Mesme e përcolli me nderime të mëdha, duke e konsideruar
si një nga bijtë e tij më të nderuar.